Stem Yaklaşımı ve Eğitime Yansımaları

Yirmi birinci yüzyıla uygun niteliklere sahip bireylerin yetiştirilmesinde yeni eğitim yaklaşımlarına ihtiyaç duyulmuştur. Bunlardan en günceli, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde eğitim sistemlerinde kullanılmaya başlanan STEM (Fen, teknoloji, mühendislik, matematik) yaklaşımıdır. STEM eğitimini; fen, teknoloji, mühendislik ve matematik disiplinlerinin birbirleri ile entegrasyonlarının sağlanarak hazırlanan ve okul öncesi dönem ile yükseköğretim arasındaki bireyleri 21 yy becerileri ile donatan süreci kapsayan bir eğitim yaklaşımı olarak tanımlayabiliriz. STEM eğitimini almış bireylerin 21 yy becerilerine sahip bireyler olarak yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. STEM eğitimi sonucunda öğrencilerin birer STEM okuryazar bireyler olmaları hedeflenmektedir. STEM okuryazarı kavramı; “günlük yaşantısında karşılaştığı her türlü probleme, sahip olduğu 21. Yüzyıl becerilerini kullanarak içinde bulunduğu topluluk ile iş birliği ve takım çalışması eşliğinde iletişim kurarak etkin çözümler üreten, yenilikçi ve girişimci bireyler” olarak tanımlanabilir. STEM okuryazarı bireylerin sahip oldukları 21. Yüzyıl becerilerini; eleştirel düşünme, yaratıcılık, inovasyon, girişimcilik ve istihdam sayılabilir. Başarılı bir STEM eğitiminde bu üç amaca ulaşılması gerekmektedir. STEM eğitiminin bir takım avantajları bulunmaktadır. STEM eğitimi sonucunda, öğrencilerin yaratıcı düşünebilen, yenilikçi fikirler oluşturabilen ve yaşamlarında karşılaştıkları problemleri tasarlayacakları ürünler ile çözmeleri beklenmektedir. STEM eğitiminin avantajlarının olduğu gibi birtakım sınırlılıkları da bulunmaktadır. STEM yaklaşımının eğitim süreçlerine transferi ilk olarak ABD’de gerçekleşmiştir. ABD’nin 21 yüzyılda da ekonomik, bilim ve teknolojik alanlarda liderliğini kaybetmemek için STEM eğitimine 1990’lı yıllardan itibaren önem verdiği görülmektedir. Bunun yanında ABD’de STEM yaklaşımı ile ilgili birçok merkez tarafından STEM eğitimi ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır.

Avrupa’da STEM eğitimi ile ilgili çalışmalara 2009’dan sonra önem verilmeye başlanmıştır. Avrupa Okul Ağı ve üniversiteler tarafından hazırlanan birçok STEM projesi desteklenmektedir. Türkiye’de STEM çalışmalarının ve STEM ile ilgili kar amacı gütmeyen kuruluşların ve özel STEM merkezlerinin 2014 yılında ortaya çıktığını görmekteyiz. TÜSİAD’in, (2014), yayımladığı STEM eğitimi ile ilgili raporda, Akgündüz ve diğ. (2015), yılında hazırlanan raporda ve MEB (2016) tarafından hazırlanan raporlarda STEM eğitimine projeksiyon tutulmuştur. Endüstri 4.0 devrini yaşadığımız bugünlerde, etkili iletişim kurabilen, takım çalışmasına önem veren, yaratıcı düşünebilen, inovatif olabilen, girişimci olan ve problem çözen bireylere ihtiyaç vardır. Türkiye’nin PISA 2015 sonuçlarına göre fen, matematik ve okuma testlerinde OECD ortalamasının altında kalması ve Endüstri 4.0’a uyum sağlayan ve 21 yüzyıl becerilerine sahip bireylerin yetiştirilmesi gibi nedenler, Türkiye’nin STEM eğitimine önem vermesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Türkiye’nin STEM eğitiminde başarı elde edilmek isteniyorsa kamu ve özel kuruluşların birlikte oluşturacağı ve uyum içerisinde çalışacakları ulusal STEM Merkezi’nin oluşturulması önerilir. STEM Merkezi’nin hem STEM eğitimine doğru ve etkili biçimde yön vereceği hem de Türk öğrencilerin 21 yüzyılda gerekli olan becerilere sahip olmalarını sağlayacaktır.

Kaynakça:

İDİN Şahin, “STEM Yaklaşımı ve Eğitime Yansımaları”, Fen Öğretiminde Disiplinlerarası Beceri Etkileşimi, s.(255-286)